•dlaczego kościół jest miejscem szczególnego ryzyka nagłego zatrzymania krążenia;

•czym dokładnie jest defibrylator AED i kto może go obsługiwać;

•jak wygląda schemat BLS + AED krok po kroku w praktyce parafii;

•w jaki sposób proboszcz może współpracować z OSP i lokalnymi służbami;

•jak mądrze zorganizować zakup, montaż i opiekę nad AED w parafii.

Wstęp – dlaczego to nie jest już temat „na później”

Współczesny proboszcz – obok troski o życie duchowe wiernych – coraz częściej mierzy się z bardzo konkretnym pytaniem: czy parafia jest przygotowana na nagłe zagrożenie życia? Nie chodzi o odległe, teoretyczne scenariusze, ale o sytuacje, które mogą wydarzyć się w każdą niedzielę: zasłabnięcie w ławce, utrata przytomności w kolejce do spowiedzi, nagłe zatrzymanie krążenia podczas nabożeństwa.

Statystyki z krajów rozwiniętych są jednoznaczne: nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) jest jedną z głównych przyczyn zgonów. W chwili, gdy serce przestaje skutecznie pompować krew, czas liczy się w minutach. Im szybciej rozpoczniemy resuscytację i użyjemy defibrylatora AED, tym większa szansa, że poszkodowany przeżyje.

W tym kontekście defibrylator AED w kościele nie jest luksusem ani parafialnym hobby. To wymóg naszych czasów, konkretna odpowiedź na współczesne zagrożenia i element odpowiedzialności duszpasterskiej za powierzonych wiernych.

Czym jest defibrylator AED – w prostych słowach

Automatyczny defibrylator zewnętrzny, w skrócie AED (z ang. Automated External Defibrillator), to kompaktowe urządzenie ratownicze, którego zadaniem jest przywrócenie prawidłowego rytmu serca u osoby z nagłym zatrzymaniem krążenia.

Najważniejsze cechy AED:

• po włączeniu urządzenie wydaje czytelne komendy głosowe (często także obrazowe),• samo analizuje rytm serca poszkodowanego,

• samo decyduje, czy wyładowanie jest potrzebne,

• w razie potrzeby wyraźnie instruuje, kiedy należy nacisnąć przycisk,

• jeśli wyładowanie nie jest wskazane, informuje o tym i poleca kontynuację uciskania klatki piersiowej.

Dzięki takiej konstrukcji nie trzeba być lekarzem, ratownikiem ani pielęgniarką, żeby skutecznie użyć AED. Wystarczy odwaga podejścia poszkodowanego a zawsze pomocne jest wcześniejsze krótkie przeszkolenie. Z urządzenia może skorzystać praktycznie każdy:

kościelny, ministrant, członek Rady Parafialnej, katechetka czy zwykły przechodzień, który wie, gdzie AED się znajduje.

Kościół jako miejsce szczególnego ryzyka i szczególnej troski

Kościół jest wyjątkową przestrzenią przynajmniej z trzech powodów:

•Skupisko osób z grupy ryzyka – w ławkach często zasiadają osoby starsze, z chorobą wieńcową, po zawałach, z nadciśnieniem lub cukrzycą. Właśnie w tej grupie ryzyko nagłego zatrzymania krążenia jest największe, a parafia posiadająca AED pokazuje w praktyce, że troska o życie wiernych jest czymś więcej niż słowem.

•Duże zgromadzenia w jednym miejscu i czasie – niedzielne Msze, święta, rekolekcje, odpusty czy różańce gromadzą dziesiątki, a czasem setki osób. Im więcej osób w jednym miejscu, tym statystycznie większe prawdopodobieństwo poważnego zasłabnięcia. Przy takiej liczbie wiernych karetka może mieć utrudniony dojazd, a tłum utrudnia dostęp do poszkodowanego – tym bardziej liczy się szybka reakcja świadków.

•Kościół jako punkt odniesienia w miejscowości – świątynia często znajduje się w centrum miejscowości i jest naturalnym punktem orientacyjnym. AED zamontowany w kościele lub przy domu parafialnym może posłużyć nie tylko wiernym, ale każdemu, kto zasłabnie w pobliżu – na placu, podczas procesji czy wydarzenia parafialnego.

Z tych powodów defibrylator AED w kościele staje się logicznym elementem „mapy bezpieczeństwa” całej miejscowości.

Materiał sponsora

Defibrylator AED w kościele

BLS + AED – prosty schemat ratowania życia w parafii

Podstawowe zabiegi ratujące życie określa się skrótem BLS (Basic Life Support). Ich celem jest podtrzymanie krążenia i oddychania do czasu przyjazdu pogotowia. W połączeniu z AED tworzą łańcuch, który realnie ratuje życie.

Schemat BLS + AED w praktyce parafii można opisać w kilku krokach:

•bezpieczeństwo – upewniamy się, że miejsce jest bezpieczne dla nas i dla poszkodowanego;

•sprawdzenie przytomności – głośno pytamy, delikatnie potrząsamy za ramiona;

•wezwanie pomocy – prosimy konkretną osobę o telefon na numer 112 i o przyniesienie AED z kościoła;

•sprawdzenie oddechu – jeśli brak prawidłowego oddechu, zaczynamy uciskanie klatki piersiowej;

•resuscytacja krążeniowo-oddechowa – uciśnięcia środka klatki piersiowej w tempie około 100–120 na minutę;

•podłączenie AED – po włączeniu urządzenia naklejamy elektrody w miejscach pokazanych na rysunkach i postępujemy zgodnie z poleceniami głosowymi.

AED jest więc ważnym ogniwem, ale nie zastąpi człowieka, który uklęknie przy poszkodowanym i zacznie uciskać jego klatkę piersiową. Sprzęt i odwaga muszą iść w parze.

Proboszcz, OSP i lokalne służby – praktyczny sojusz w trosce o życie

W wielu parafiach naturalnym partnerem do rozmowy o bezpieczeństwie jest Ochotnicza Straż Pożarna. Strażacy OSP mają doświadczenie w udzielaniu pierwszej pomocy i pracy ze sprzętem ratowniczym. Współpraca parafii z OSP może wyglądać bardzo konkretnie:

• pomoc przy wyborze miejsca montażu AED – np. w kruchcie, przy głównym wejściu, czasem w szafce na zewnątrz kościoła;

• prowadzenie cyklicznych szkoleń BLS + AED dla Rady Parafialnej, grup parafialnych, ministrantów, kół gospodyń, młodzieży przygotowującej się do bierzmowania;

• wsparcie przy kontroli urządzenia – sprawdzanie diod kontrolnych, przypominanie o wymianie baterii i elektrod.

Takie partnerstwo przynosi podwójny efekt: rośnie bezpieczeństwo, ale też buduje więź i zaufanie między parafią a lokalną społecznością.

Ogłoszenia parafialne, które mogą uratować życie

Nawet najlepiej dobrany sprzęt nie spełni swojej roli, jeśli wierni nie będą o nim wiedzieli. Tu szczególna rola należy do duszpasterzy. Ogłoszenia parafialne mają zasięg, którego nie ma żadna ulotka czy plakat.

Proboszcz może:

• poinformować wiernych, że w parafii znajduje się AED i wskazać dokładne miejsce jego montażu;

• zaprosić do udziału w bezpłatnym szkoleniu z pierwszej pomocy i obsługi AED, organizowanym np. we współpracy z OSP;

• przypominać, że ratowanie życia jest obowiązkiem sumienia – odwaga podejścia do poszkodowanego jest wyrazem miłości bliźniego.

Takie proste komunikaty sprawiają, że w sytuacji zagrożenia ktoś odważy się zrobić pierwszy krok.

Jak parafia może dać przykład samorządowi i lokalnym firmom

W wielu krajach Europy Zachodniej wspólnoty kościelne były jednymi z pierwszych, które zdecydowały się na instalację AED. Z czasem ich przykład podjęły szkoły, urzędy, centra handlowe czy kluby sportowe. Podobny scenariusz może wydarzyć się w Polsce.

Parafia posiadająca AED i organizująca szkolenia:

• pokazuje, że troska o życie wiernych jest traktowana serio;

• inspiruje samorząd do podobnych działań w urzędach, szkołach i domach kultury;

• zachęca lokalnych przedsiębiorców, by w swoich zakładach również zadbali o bezpieczeństwo pracowników i klientów.

W ten sposób kościół, bez głośnych deklaracji, staje się pionierem praktycznych rozwiązań na rzecz zdrowia i życia.

Koszty, odpowiedzialność i organizacja – praktyczne podpowiedzi dla proboszcza

Decyzja o zakupie AED zawsze rodzi pytania organizacyjne. Warto przemyśleć kilka kwestii.

1. Źródła finansowania

– część parafii finansuje zakup z funduszu inwestycyjnego;

– można zorganizować zbiórkę na konkretny cel: „defibrylator dla naszej parafii”;

– lokalni przedsiębiorcy nierzadko chętnie dołożą się do sprzętu, który służy całej społeczności.

2. Opiekunowie sprzętu

– proboszcz może wyznaczyć 2–3 osoby odpowiedzialne za kontrolę AED (np. kościelny, przedstawiciel Rady Parafialnej, strażak OSP);– ich zadaniem jest regularne sprawdzanie diod kontrolnych i dat ważności materiałów eksploatacyjnych;

– warto, by mieli ukończone szkolenie z pierwszej pomocy.

3. Współpraca z wyspecjalizowanym dostawcą

– dobrze, jeśli parafia współpracuje ze sklepem medycznym, który nie tylko sprzeda urządzenie, ale też zapewni szkolenie, serwis, przypomnienie o wymianach eksploatacyjnych;

– tak działa m.in. sklep medyczny EKG24.pl, który na co dzień zaopatruje placówki medyczne, samorządy oraz parafie oraz pomaga w doborze i obsłudze defibrylatorów AED.

Defibrylator AED w kościele – współczesny wyraz odpowiedzialnej troski

W dziejach Kościoła powstawały szpitale, domy opieki, jadłodajnie dla ubogich – wszystko po to, by w konkretny sposób odpowiedzieć na potrzeby ludzi. Dziś jednym z bardzo realnych wyzwań jest nagłe zatrzymanie krążenia, które może dotknąć każdego uczestnika liturgii.

Parafia, która decyduje się na instalację defibrylatora AED, organizuje szkolenia z pierwszej pomocy i przypomina wiernym o obowiązku ratowania życia, daje mocny i czytelny znak:

• że życie ludzkie jest święte i warte ochrony;

• że troska pasterska obejmuje zarówno duszę, jak i ciało;

• że wspólnota kościelna jest odpowiedzialnym i nowoczesnym uczestnikiem życia społecznego.

Dlatego defibrylator w kościele nie jest fanaberią ani dodatkiem „na pokaz”, ale jednym z najbardziej konkretnych narzędzi miłości bliźniego, jakim dziś może posłużyć się wspólnota parafialna.

O autorze:

Michał Pająk właściciel sklepu medycznego EKG24.pl, od ponad 15 lat zajmuje się doborem, sprzedażą, serwisem oraz szkoleniami z zakresu aparatury medycznej, w tym defibrylatorów